Filtry przemysłowe w astrofotografii planetarnej

Na potrzeby zastosowań przemysłowych i naukowych produkuje się różne rodzaje filtrów. Astronomia nie ma monopolu na różne "fajne" filtry, a dostępna oferta np. Baadera, Astronomika, czy Astrodona nie pokrywa wszystkich możliwych zastosowań w astrofotografii. W przypadku astrofotografii planetarnej znajdziemy kilka jak nie kilkanaście filtrów, które mogą być bardzo przydatne. W przypadku astrofotografii DS w grę wchodzą wąskopasmowe filtry do fotografii narrowband w paśmie helu, czy argonu i neonu. Wróćmy jednak do astrofotografii planetarnej.

Filtry "przemysłowe" oferuje wiele firm - producenci jak i sprzedawcy gotowych rozwiązań wizyjnych/sprzętu laboratoryjnego. Edmundoptics ma ogromną ofertę różnych filtrów. Nieco mniej znajdziemy w eureca.de (filtry wąskopasmowe), czy thorlabs.de. Im bardziej wyszukany filtr tym będzie droższy. Za filtry wąskopasmowe trzeba zapłacić więcej niż ża wąskopasmowe H-a/O-III dostępne w astronomii. Proste i popularne filtry Hoya i Schotta są bardzo tanie, ale też nie zawsze oferują najlepsze możliwe parametry. Poniżej zaprezentowałem szereg "prostych" filtrów zakupiownych w UQG Optics.

Filtry przemysłowe dostępne są w różnych rozmiarach. Zazwyczaj dostępny będzie krążek o średnicy 25 mm, co jest najbardziej zbliżone do wymiarów filtra 1,25". 25 mm filtry można oprawiać w oprawy tanich filtrów Księżycowych SkyWatchera/Celestrona:
oprawa_filtra

RG1000

Jest to filtr podczerwony osiągający 50% transmisji przy około 1000 nm (granica czułości CCD to max. 1100 nm). Jak na astronomię przepuszcza bardzo odległe pasmo podczerwieni i można go wykorzystywać tylko z czułymi monochromatycznymi matrycami CCD. Główne zastosowanie tego filtra to fotografia wenus - zarówno chmur dziennej strony, jak i wyłapywanie promieniowania cieplnego nocnej strony planety. Sprawdza się także znakomicie w fotografii Księżyca przy f/10 i w jaśniejszych konfiguracjach. Tak odległe pasmo podczerwieni jest zniekształcane przez zły seeing w niewielkim stopniu. Jego wady to niska transmisja, a w przypadku astrofotografii nocnej strony Wenus - przepuszczanie sporego pasma przed 1010 nm co może utrudniać rejestrację strony nocnej. Alternatywne lepsze filtry jak Asahi Longpass 990 nm kosztują jednak znacznie więcej.
rg1000
venus-26-11-2010

RG850

Kolejny filtr z serii RG. Jest to filtr podczerwony typu longpass przepuszczający od 850 nm. W porównaniu do RG1000 wszystkie "jaśniejsze" filtry tej serii mają wysoką transmisję pasma podczerwieni. Można je stosować jako zamienniki Baader Ir-pass, czy Astronomik Pro Planet 742 i 807. Schott RG610 - RG850 daje nam możliwość dobrania jasności pasma do naszych potrzeb. W odróżnieniu od Pro Planet filtry te nie mają wycieku w ultrafiolecie, więc powinny być nawet nieco lepsze od Astronomika. Im dalsze pasmo podczerwieni wybierzemy tym mniej zniekształcane będzie przez seeing, ale i tym ciemniejszy będzie obraz. W przypadku np. Saturna warto mieć coś jaśniejszego.
rg850
rg850

UG1+BG39

Połączenie dwóch filtrów Schotta BG39 oraz UG1 pozwala uzyskać filtr przepuszczający pasmo ultrafioletu bez przecieków w podczerwieni (co jest istotne dla działania takiego filtra). Kombinacja ta stosowana jest w fotometrycznym filtrze UV Schullera (produkowany np. przez Astrodona). Kombinacja działa, lecz oferuje niską transmisję ultrafioletu. UG1 jest filtrem na pasmo ultrafioletu, lecz z dziurą w podczerwieni:
ug1
BG39 pełni rolę blokera podczerwieni bez blokowania w większym stopniu ultrafioletu:
bg39
BG39 można łączyć także z kolorowym Wrattenem #47 (dostępnym także jako sprzęt astronomiczny), lub innymi podobnymi filtrami UV (np. niektóre filtry Hoya). Zastosowanie to fotografia Wenus (struktury chmur), oraz w mniejszym stopniu np. fotografie Księżyca, Jowisza i Saturna w fałszywych kolorach (IR-G-UV). Alternatywa czyli UVenus Astrodona oferuje bardzo wysoką transmisję i blokadę podczerwieni, lecz kosztuje znacznie więcej. Baader U-filter został wycofany ze względu na przecieki w podczerwieni. Obecnie produkowana jest poprawiona wersja w rozmiarze 2". Można stosować również Baader K-Line (CaK), lecz ceny obu filtrów są wysokie).

Ze względu na dużą grubość (4 + 3 mm) filtry nie mieściły się w oprawie - nie dało się przykręcić pierścienia blokującego. Rozwiązanie to trwałe przyklejenie pierścienia do obudowy za pomocą np. superglue (uwaga na filtry) lub zastosowanie inne oprawy.

uv_filter

Okno krzemowe

Okno krzemowe o średnicy 25 mm wygląda podobnie jak filtry podczerwone typu RG1000. Nie jest to filtr szklany - jest to czysty krzem. Odbija on światło widzialne jak lustro i transmituje tylko w paśmie bliskiej podczerwieni (NIR) od około 1000-1100 nm w zależności od temperatury i wykonania:
silicon
silicon_filter
Zakres transmisji filtra w znikomym stopniu zazębia się z czułością matryc CCD i fotografia za jego pomocą nie jest łatwa. Potencjalne (jeszcze nie sprawdzone) zastosowania tego filtra to fotografia Wenus (w tym nocnej strony z dobrym kontrastem do strony dziennej), czy fotografia Księżyca w jasnych, światłosilnych układach i Słońca z folią słoneczną Baadera. Teoretycznie może pozwolić na fotografowanie małych wewnętrznych księżyców Jowisza i Saturna, czy np. śladów pierścieni Jowisza.
RkBlog

Astrofotografia planetarna, 2 January 2011

Comment article
Comment article RkBlog main page Search RSS Contact