Przygotowania do fotografowania

4 February 2021 Comments

Mając wszystkie elementy musimy je połączyć w całość i przygotować. Odpowiednie przygotowanie teleskopu jest kluczowe dla udanego fotografowania. Lista zadań to:

Sprawdzić prognozę pogody i zdjęcia satelitarne

Wystawić teleskop do wychłodzenia (godzinę lub wcześniej przed fotografowaniem)
Rozłożyć montaż i całe okablowanie
Wyczyścić matrycę kamery
Przygotować zestaw do fotografowania
Ewentualne sprawdzenie kolimacji na gwieździe

Prognoza pogody

Warto sprawdzić prognozę pogody, a w szczególności zdjęcia satelitarne ( http://www.sat24.com/pl?ir=true ) czy przypadkiem nie zbliża się pasmo chmur albo, czy nie zapowiedziano silnych wiatrów. Dość często późnym popołudniem możemy mieć czyste niebo, by za dwie godziny być pod wpływem frontu atmosferycznego.

Silne podmuchy wiatru to zagrożenia dla naszego montażu i teleskopu. Prognozy pogody obejmują siłę i kierunek wiatru. Silny wiatr może pojawić się nawet przy bezchmurnej pięknej pogodzie.

Chłodzenie teleskopu

Teleskop musi być wychłodzony do temperatury otoczenia. W niewychłodzonym teleskopie unoszące się ciepłe powietrze będzie rozmywać obraz uniemożliwiając fotografowanie. Dlatego zawsze teleskop trzeba wystawić na zewnątrz na godzinę albo i wcześniej przed fotografowaniem.

Generalnie im większy teleskop tym dłużej musi się chłodzić. Małym jak np. Maksutow 127, czy SCT C8 wystarczy godzina, lub nieco dłużej. Większe tuby wymagają dłuższego czasu chłodzenia, albo także aktywnego nawiewu za pomocą wentylatorów. Brak wychłodzenia widać na obrazie rozostrzonej gwiazdy jako jasna smuga.

Drugi problem to utrzymanie temperatury otoczenia. Jeżeli temperatura w nocy spada szybko to teleskop może nie nadążać się chłodzić – to też może zdegradować obraz. Bez aktywnego chłodzenia oznacza to koniec fotografowania.

Nie ma gotowych przepisów ile jaki teleskop powinien się chłodzić. Musisz to określić samemu dla posiadanego przez ciebie teleskopu. Jeżeli okaże się to konieczne możesz wykonać i zamontować system wentylatorów do szybszego chłodzenia tuby. Opis takiego systemu znajduje się poniżej.

Systemy aktywnego chłodzenia teleskopów

W przypadku teleskopów Newtona wiatraki montuje się z tyłu lustra głównego (albo fabrycznie są tam od razu zamontowane), gdyż to lustro główne ma największe problemy z wychłodzeniem. W przypadku zamkniętych konstrukcji jak SCT czy Maksutowy problem jest większy bo chłodzenie jest spowalniane przez zamkniętą konstrukcję.

Dla SCT (i Maków) dostępne są sprytne wentylatory wsadzane do wyciągu. Nawiewają one powietrze do środka przyśpieszając chłodzenie. Wentylatory takie robi Lymax, czy Geoptik, ale są one drogie – znacznie droższe niż wydawałoby się że być powinny. Z tego powodu wielu fotografów wykonuje takie wentylatory samemu za ułamek ceny. Wiatrak, pudełko z filtrem blokującym kurz, trochę kleju i narzędzia pozwalają osiągnąć podobny lub lepszy efekt za niewielkie pieniądze.

Własny system chłodzenia teleskopu SCT/Maksutow

Na zdjęciu powyżej widzimy amatorski wentylator do chłodzenia teleskopu SCT. Wiatrak nawiewa powietrze do szczelnego pudełka, w którym znajduje się tkanina – filtr wyłapujący pył i kurz (nie warto tego wdmuchiwać do środka tuby). Z drugiej strony mamy wyjście SCT wkręcane do tyłu tuby. Po przykręceniu wentylatora powietrze przepływa całą tubę, opływa lustro główne i wydostaje się otworami po śruba montażowych przy szukaczu. Taki wentylator potrafi schłodzić C11 w godzinę.

Jako filtr można użyć gąbki do filtrów, czy też może nawet lepsze tkaniny z „jednorazowych” worków do odkurzaczy – ale nie tych papierowych, tylko tych lepszych wykonanych z białej tkaniny o znacznie lepszej przepustowości powietrza.

W czasie fotografowania, między nagrywaniem klipów możemy włączać słabszy nawiew zapewniający stałe wychłodzenie do temperatury otoczenia.

Czyszczenie matrycy kamery

Po wychłodzeniu tuby musimy wyczyścić matrycę kamery. Jeżeli Twoja kamera ma dodatkową ochronną szybkę (np. Point Grey ją dodaje, TIS nie) to sprawa jest prostsza. Jeżeli kamera nie ma szybki ochronnej to pył osiadający na szybkę matrycy będzie widoczny na obrazie z kamery w postaci ciemniejszych kropek. Utrudnia to fotografowanie i może pozostawić to trwałe ślady na wynikowej fotografii.

W przypadku szybek ochronnych kurz jest znacznie słabiej widoczny, ale też warto przeczyścić jej powierzchnię.

Najprościej przedmuchać dokładnie powierzchnię szybki za pomocą gruszki – silny strumień powinien załatwić sprawę (drobiny, które widać na obrazie z kamery są tak małe że nie zauważysz ich gołym okiem). Jeżeli pyłki nadal są widoczne na obrazie z kamery to można użyć płynu Baader Clear Wonder albo alkoholu izopropylowego.

Nasączamy niewielką ilość płynu patyczek do czyszczenia uszu i lekko przecieramy całą szybkę (bez naciskania na nią – delikatnie). Po czym używamy suchą końcówkę by zebrać krople płynu. Możemy lekko dmuchać by przyśpieszyć jego parowanie. Na koniec przedmuchujemy gruszką i powinniśmy mieć czystą matrycę bez cząstek widocznych na obrazie z kamery.

Przygotowywanie zestawu

Gdy składamy całość ze sobą (np. kamera, Barlow, koło filtrowe itd.) trzeba zwrócić uwagę by wszystko było skręcone dokładnie i równo (nic nie może się przekrzywiać). Warto też wystawić zestaw nieco wcześniej by też zdążył się wychłodzić.

Sprawdzamy także wyważenie teleskopu z całym zestawem – razem z kablami. Dopiero wtedy możemy rozpocząć fotografowanie. Od czasu do czasu warto sprawdzać kolimację na jasnej gwieździe i w miarę potrzeb poprawić ją. Dotyczy to głównie teleskopów SCT. W przypadku Newtonów można użyć laserowego kolimatora.

RkBlog

[Książka] Astrofotografia planetarna, 4 February 2021