Zestawy do efektywnej astrofotografii planet, Księżyca i Słońca

Ostatni rok to dominacja kamer z matrycą ICX618 w fotografii planet. W kategorii fotografii Księżyca i Słońca zdecydowanego lidera brak, ale na przedzie są raczej kamery z matrycą ICX445. Dynamiczny rozwój branży obrazowania przemysłowego, jak i matryc przynosi korzyść w postaci niskich cen i coraz to nowszych matryc. Ciekawe kamery sprzed roku, czy dwóch stają się nagle za drogie lub przestarzałe. Oto moje propozycje zestawów do efektywnej astrofotografii Układu Słonecznego.

Point Grey Chameleon
DMK21AU618

Point Grey Chameleon kontra TIS DMK, DBK, DFK21AU618

Wprowadzenie nowej serii kamer z matrycą ICX618 przez TIS - DFK21AU618 (kolor, IR/UV cut), DBK21AU618 (kolor), DMK21AU618 (mono) uchroniło tą firmę przez praktycznie wypadnięciem z tego rynku. Masowe żądania i odpływ użytkowników zrobił swoje, choć TIS nie ma co narzekać - cała seria sprzedaje się bardzo dobrze i raczej nie zalega na półkach. Jest to obecnie najlepsza seria kamer do fotografowania planet. Wysoka czułość, brak artefaktów, duża szybkość i bardzo dobre aplikacje.

Przygodę Point Greya z astrofotografią rozpoczęli nieliczni użytkownicy ze Stanów, czy Australii (np. A. Wesley). Szał rozpoczął się gdy do obrotu trafiła Flea 3 wyposażona w matrycę ICX618 (jeden z modeli Flea 3). Zapaleńcy fotografii Słońca wykopali modele o większych matrycach, a wśród nich Chameleon z matrycą ICX445. Jest to kamera na USB 2 więc łatwa w użyciu (PGR zazwyczaj używa FireWire). Matryca ICX445 oferuje znacznie więcej pikseli niż ICX618 więc znacznie lepiej pasuje do Księżyca, czy Słońca. Czułość też jest dobra - znacznie większa niż stosowanych do tej pory ICX204, 205, czy 274. Nie jest tak szybka jak ICX618, ale mimo to "nadaje się" też do planet.

Którą wybrać? Ceny są zbliżone (o tym zaraz), więc wybór może zależeć jedynie od zastosowania. Jeżeli planujesz fotografować często Księżyc, czy Słońce - Chameleon. Jeżeli skupiasz się na planetach i czasami na księżycowych kraterach, czy plamach na Słońcu - D*K21AU618.

No to teraz monochromatyczna czy kolorowa? Kolorowa kamera to krótsza/prostsza droga do kolorowych zdjęć. Mono ma przewagę na Księżycu, Słońcu i może mieć przewagę na planetach z zestawem filtrów. Zawsze też można zacząć z kamerą mono i jednym filtrem - ograniczającym wpływ seeingu i dyspersji - i tym zestawem ćwiczyć astrofotografię planetarną/księżycową. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie.


Gdzie kupić?

W Polsce dostępne są obie kamery (prawie). Chalemeon dostępny jest w Astromarkecie - mono i kolorowa. W Stanach można kupić w sklepie ptgreystore.com ($375 na chwilę obecną + cło i podatki). Zakupy hurtowe poprzez ptgrey.com.

Za dystrybutora kamerek TIS robi Delta Optical. W ofercie znajduje się wersja mono - DMK21AU618. Nie ma dostępnych wersji kolorowych (i nie opłaca się kupować kamerek TIS z innych serii). Wersję kolorową (jak i mono) można kupić w brytyjskim firstlightoptics (DFK), czy niemieckim teleskop-express.de (DBK). W zależności od sklepu ceny mogą się różnić.

DMK21AU618 to około 2000 PLN, a Chameleon to niecałe 1800 PLN. Do surowej ceny Chameleon trzeba doliczyć cenę Nosa 1,25" i kabla USB (które są w zestawie z D*K21) - jakieś 60 - 120 PLN w zależności od producenta nosa (i kabla). Tak więc cena praktycznie ta sama.

Zestawy astrofotograficzne

Zestaw "ekonomiczny" z kamerą mono

Zestaw ekonomiczny z kamerą monochromatyczą
  • Chameleon + dodatki / DMK21AU618: ~2000 PLN, w tym:
    • Nos 1,25" z C/CS dla Chameleona: 50-120 PLN (Astrokrak 49 PLN, Astromarket 135 PLN, Astroshop.pl ~110 PLN, może być także w DO)
    • Kabel USB A - Mini-B dla Chameleona: 5 - 30 PLN (różne sklepy elektroniczne, komputerowe)
  • Filtr wizualny czerwony #25 lub podobny: 49 PLN (praktycznie w każdym polskim sklepie. DO, Astromarket)

Sama kamerka i filtr "wizualny" czerwony GSO (lub Baadera, czy Lumicona). Można także użyć pomarańczowego, czy ciemnoczerwonego filtra - wszystkie z nich przepuszczają podczerwień i część czerwieni. Znacząco redukuje to wpływ seeingu i dyspersji pozwalając uzyskiwać dobre fotografie.

Rynek wtórny: praktycznie bez szans. Czasami tylko ktoś sprzedaje Chameleona by kupić coś większego do dużego Lunta.

Zestaw kompletny z kamerą mono

Kompletny zestaw z kamerą monochromatyczą
  • Chameleon + dodatki / DMK21AU618: ~2000 PLN, w tym:
    • Nos 1,25" z C/CS dla Chameleona: 50-120 PLN (Astrokrak 49 PLN, Astromarket 135 PLN, Astroshop.pl ~110 PLN, może być także w DO)
    • Kabel USB A - Mini-B dla Chameleona: 5 - 30 PLN (różne sklepy elektroniczne, komputerowe)
  • Ręczne koło filtrowe 1,25": 300 - 450 i więcej PLN (Astromarket i DO ~450 PLN, teleskopy.pl - 295 PLN - tego koła nie widziałem jeszcze nigdzie)
  • Filtry RGB: budżetowe: QHY 450-490 PLN (AM, tpl), Baader zestaw amatorski 300 PLN (DO, AM). Najlepsze: Baader 680 PLN (AM, DO), Astronomik (modernastronomy, teleskop-express)
  • Filtr wizualny czerwony #25 lub podobny: 49 PLN (praktycznie w każdym polskim sklepie. DO, Astromarket)

By móc robić kolorowe fotografie za pomocą monochromatycznej kamery potrzebne są filtry RGB. Minimum to zestaw amatorski Baadera oparty o dobrze dobrane filtry barwne. Jeżeli masz ten zestaw możesz zrezygnować z dodatkowego wizualnego czerwonego filtra, gdyż czerwony w tym zestawie jest dokładnie taki sam. Nieco lepszy jest zestaw QHY, a najlepsze - Baadera, czy Astronomika są też najdroższe.

Rynek wtórny: można trafić na tanie używane filtry LRGB, czy koła filtrowe (astrobuysell, astronomie.de) - w obrębie Unii, czyli łatwe zakupy.

Zestaw z kamerą kolorową

Kompletny zestaw z kamerą kolorową
  • Chameleon kolor + dodatki / DBK/DFK 21AU618: ~2000 PLN, w tym:
    • Nos 1,25" z C/CS dla Chameleona: 50-120 PLN (Astrokrak 49 PLN, Astromarket 135 PLN, Astroshop.pl ~110 PLN, może być także w DO)
    • Kabel USB A - Mini-B dla Chameleona: 5 - 30 PLN (różne sklepy elektroniczne, komputerowe)
A także dla DBK:
  • Filtr IR/UV Cut: DO 100 PLN, AM 136 PLN
  • Filtr wizualny żółty #12 lub podobny (opcjonalny): 49 PLN (praktycznie w każdym polskim sklepie. DO, Astromarket)

Kamery DFK zawierają wbudowany filtr IR/UV cut i nie wymagają żadnych dodatkowych filtrów. Kamery DBK nie mają blokady i trzeba zastosować taki filtr by uzyskać poprawny balans kolorów. Kolorowy Chameleon też ma jakiś filtr blokujący podczerwień i stosowanie dodatkowego filtry IR/UV cut może być niepotrzebne.

Rynek wtórny: nowe DBK/DFK raczej niespotykane na giełdach. Bez większych nadziei...

Opcjonalnie umieściłem jeszcze żółty filtr wizualny (bądź podobny jaśniejszy). Mimo iż zaburzy on balans kolorów wycinając niebieską barwę powinien poprawić obraz Saturna znajdującego się dość nisko na niebie. Najlepiej powinien działać z DBK, gdyż kamera ta wykorzysta też podczerwień. Można także kombinować z luminancją nagrywaną z czerwonym filtrem wizualnym (stackujemy i wyciągamy tylko kanał czerwony z RGB) i łączenie jej z fotografią kolorową w wynikową LRGB.

Dodatkowe akcesoria

Oczywiście potrzebny jest teleskop i związane z nim akcesoria. W zależności od jego światłosiły potrzebny będzie Barlow. Dla DMK/DBK/DFK21 optymalne ("maksymalne") światłosiły to około f/25 (od 20 aż po 30 przy super seeingu). Dla mniejszych pikseli Chameleona od 10 do 15, czy może nawet 20. Jeżeli używamy bin 2 to f/20-30. Bardzo dobre, a zarazem tanie Barlowy robi GSO (np. 2.5x 1,25"). Są one powszechnie dostępne.

Korektory dyspersji atmosferycznej to już najwyższa liga optymalizacji astrofotografii planetarnej. Cena od 300 EUR. Być może na samym początku pierro-astro.com da niższą promocyjną cenę na ich nowy korektor. W Polsce też powinny się pojawić.

Tanie kamery

Cena 2000 PLN za kamerę to nie jest mało. Nie każdy może chcieć tyle wydawać na sprzęt astronomiczny. Dostępne są kamery tańsze - o osiągach proporcjonalnych do ceny. Zaczynając od webcamów takich jak SPC880/900NC za 30-60 PLN, webcamów HD jak MS Lifecam Cinema i Studio za 100-200 PLN, aż po tańsze dedykowane kamery kosztujące w granicy 1000 PLN za nowe sztuki prosto ze sklepu.

Stara DMK21 kosztuje 1500 PLN co na chwilę obecną jest dla mnie ceną zbyt wysoką (różnica między starym modelem a nowym z ICX618 jest ogromna). Tak więc tańszych kamer "planetarnych" trzeba poszukać w innych miejscach.

DMK72AUC02

DMK 72AUC02 opisywałem wcześniej. Kosztuje około 1200 PLN w zależności od kursu Euro. Ma dużo pikseli, potrafi też być szybka do planet. Wada to typowa matryca CMOS z migawką postępową (rolling shutter) - ta migawka nie sprawdzi się przy słabym seeingu czy drgającym teleskopie. Point Grey Firefly MV 0.3 MP powinien kosztować podobnie. Posiada niedużo pikseli, ale matryca CMOS ma globalną migawkę - bardziej planetarna niż DMK72. Nie była też jeszcze testowana w astrofotografii. QHY5, 5v to popularne guidery. Nowe kosztują nieco poniżej 1000 PLN. Używki średnio koło 600. Tylko 5v posiada globalną migawkę, reszta postępową. Dodatkowa waga to nie najlepsza aplikacja QGVideo do nagrywania AVI za ich pomocą. Tanie są też niektóre kamerki iNova. Kolorowa ICX098 poniżej 800 PLN (matryca stara, ale cena wydaje się być adekwatna do osiągów). Kamery te są dostępne też w astroshop.

Rynek wtórny: QHY5/5v dość regularnie pojawiają się na europejskich giełdach i bardzo szybko się sprzedają. Typowo przemysłowych kamer jak DMK72, czy innych modeli Point Greya można szukać na ebayu, ale regularnie to raczej taki towar się nie trafia.

RkBlog

Astrofotografia planetarna, 22 January 2012

Comment article
Comment article RkBlog main page Search RSS Contact