Atik Titan - guider i kamera do prostej astrofotografii

Atik Titan jest kamerą przeznaczoną do guidingu - prowadzenia montaży w astrofotografii obiektów głębokiego nieba. Według producenta jest to kamera wielofunkcyjna - oprócz prowadzenia montaży może sama fotografować DSy na długich ekspozycjach (jest chłodzona), jak i planety, Księżyc czy Słońce na krótkich ekspozycjach (potrafi osiągnąć prędkość 15 klatek na sekundę). Kosztuje nieco ponad 2000 PLN - ponad dwa razy więcej od tanich guiderów z serii QHY5, jak i nieco więcej od najlepszych dedykowanych kamer planetarnych (np. DMK21AU618). Jakie są rzeczywiste możliwości tego Atika i czy wart jest on swojej ceny?

Atik Titan

Opis kamery Atik Titan

W skład zestawu wchodzi sama kamera, nos 1,25", kabel USB oraz kabel ST4 używany do prowadzenia montażu. Dodatkowo w pudełku znajdziemy instrukcję i płytę CD ze sterownikami i oprogramowaniem Artemis. Ze strony Atika możemy także pobrać automatyczny instalator, który możemy wykorzystać do zaktualizowania sterowników i oprogramowania. Kamera i aplikacje działają bez problemu pod Windows 7 (w tym na 64 bitowej wersji).

Kamera wyposażona jest w matrycę CCD Sony ICX424AL o klatce 640 x 480 przy pikselach 7.4 x 7.4 mikrometra i przekątnej 1/3". Całości dopełnia 16-bitowy przetwornik A/D. Matryca ta stosowana była w starszych (czarnych) kamerach Atika, jak i np. w Lumenerze Skynyx 2.0.

Tył Atika Titana - port USB2, ST4 oraz gniazdo na wtyczkę zasilacza 12V

Kamera posiada system aktywnego chłodzenia (ogniwo Peltiera), który wymaga jednak dodatkowego zasilania - do kamery podłączamy zasilacz 12V (12V DC 0.55A), co włączy system chłodzenia. Nie ma możliwości ustawiania żądanej temperatury - kamera schłodzi się do najniższej możliwej w danych warunkach temperatury. Nie trzeba podłączać zasilania by kamera działała. Dzięki chłodzeniu spada szum (prąd ciemny) na dłuższych czasach ekspozycji.

W przypadku prowadzenia montaży łączymy kamerę z naszym montażem (HEQ5, EQ6 i inne z portem ST4) kablem ST4 obecnym w zestawie. Następnie w aplikacjach do prowadzenia montaży wybieramy kamerę (sterownik ASCOM i następnie Atik) i prowadzenie poprzez ST4. Dla PHD z górnego menu pod "Mount" wybieramy "On Camera" i to wszystko - nie trzeba na dole dodatkowo wybierać konkretnego modelu.

Kamera posiada gwint T2 za pomocą którego możemy przykręcić kamerę do koła filtrowego, czy innego elementu z gwintem T2. W zestawie znajduje się też nos 1,25" wkręcany w gwint kamery. Dzięki temu można dość łatwo zainstalować kamerę w naszym zestawie. W przypadku OAGów posiadających uchwyt 1,25" (np. Celestron Radial Guider, Baader RCC OAG) nos Atika może okazać się za długi i możemy potrzebować krótszej wersji (lub też dodać przedłużkę między OAGiem a główną kamerą). OAGi z gwintem T2 byłyby lepsze zapewniając pewniejszy chwyt kamery (która lekka nie jest).

Kamera z zamocowanym nosem 1,25 wchodzącym w skład zestawu

Atik dostarcza z kamerami aplikację Artemis Capture służącą do fotografowania - na krótkich, czy długich czasach ekspozycji. Interfejs może wydawać się dość "surowy", ale aplikacja działa bez problemów. Można także stosować inne aplikacje obsługujące kamery poprzez sterowniki ASCOM lub bezpośrednio - np. Nebulosity2.

Atik Titan w Artemis Capture i innych aplikacjach

Podłączamy do komputera kamerę i odpalamy Artemis Capture. Interfejs nie jest skomplikowany, ale ma też trochę nietypowych rozwiązań jeżeli chodzi o interfejs i funkcje różnych przycisków... Poniżej dwa zrzuty ekranu przedstawiające tą aplikację:

Artemis Capture - Atik Titan w trybie 15 FPS
Artemis Capture - tryb standardowy
Ikony na górze obsługują odpowiednio zapis (pojedynczy i ciągły), wyświetlanie histogramu, a także podgląd obrazu z kamery - pojedyncza klatka albo tryb ciągły - wykonywanie i wyświetlanie klatek jedna po drugiej. Na początek włączamy np. ciągły podgląd i ustawiamy czas ekspozycji i ostrość. Na potrzeby guidingu możemy stosować 1 - 0,5 sekundowe ekspozycje na jasnej gwieździe by ustawić ostrość (po czym aplikację zamykamy i odpalamy aplikację do prowadzenia). Dla planet, czy Księżyca stosujemy ekspozycje poniżej jednej sekundy. W przypadku fotografii DS kadrujemy na dość krótkich ekspozycjach, po czy ustawiamy dłuższy czas ekspozycji i przystępujemy do fotografowania. Gdy wszystko jest ustawione włączamy zapis klatek (np. ciągły gdy chcemy ich wiele).

Małe okienko "Exposure" pozwala ustawić czas ekspozycji jak i miejsce zapisu klatek. Dla Atika Titana jest też opcja "Pre". Gdy ją zaznaczymy kamera wejdzie w tryb 15 klatek na sekundę (dla krótkich, "planetarnych" ekspozycji). Szybkie fotografowanie wygląda tak: wybieramy folder zapisu - aplikacja będzie zapisywać serie w podkatalogach. Gdy mamy wszystko ustawione i skadrowane włączamy ciągły zapis klatek i zbieramy ich tyle ile chcemy. Następnie zatrzymujemy zapis, klikamy "Next dir" (i np. zmieniamy filtr albo kadr) i rozpoczynamy zapis ponownie.

Kamery Atika obsługiwane są przez aplikacje trzecie, np. Nebulosity. Nie można w nich jedynie włączyć szybkiego zapisu (15 FPS).

Obsługa Atika w Nebulosity2

Prowadzenie - Guiding montaży

Titana z QHY5 w teście wyszukiwania gwiazd do prowadzenia montażu już porównywałem. Kamera Atika okazała się lepsza na kilkusekundowych ekspozycjach potrzebnych do wyciągnięcia z tła ciemniejszych gwiazd. Jest jednak ponad dwa razy droższa od QHY5. Tak więc wybór między tymi dwiema kamerami powinien zależeć od dostępności jasnych gwiazd. OAG na długich ogniskowych może mieć problem ze znalezieniem jasnej gwiazdy (i Atik okaże się lepszym wyborem), natomiast przy krótkich ogniskowych lub w światłosilnym teleskopie prowadzącym QHY5 nie powinna mieć problemów z wyłapywaniem gwiazd.

Astrofotografia Układu Słonecznego

Według producenta kamera ta nadaje się też do fotografowania planet, czy Księżyca. 16-bitowy przetwornik w fotografii tych obiektów przeszkadza, gdyż przesyłanie 16-bitowych liczb trwa dłużej niż liczb 8-bitowych. Dlatego kamery do fotografii DS nie są szybkie. Po włączeniu trybu 15 FPS w Titanie jakość obrazu ulega pogorszeniu, ale też można ich zebrać znacznie więcej. Z wykonanych przeze mnie testów wyszło iż nie warto stosować tego szybkiego trybu właśnie ze względu na spadek jakości obrazu. Zamiast tego warto zebrać mniejszą liczbę klatek w normalnym trybie 16-bitowym.

8-bitowa przemysłowa kamera z tą samą matrycą pozwalałaby na osiąganie prędkości rzędu 60 klatek na sekundę. Miałaby też znacznie większy gain pozwalający efektywnie fotografować na bardzo krótkich czasach ekspozycji (np. 10-30 ms). Co prawda - stosunek sygnału do szumu byłby znacznie niższy (ale też można w krótkim okresie czasu zebrać wiele klatek). 16-bitowa DSowa kamera jak Atik Titan, czy inne podobne kamery stosują znacznie niższe wartości gainu co zapewnia klatkom wysoki stosunek sygnału do szumu i możliwość wykorzystania 16-bitowego zakresu dynamicznego w fotografii DS. W przypadku np. Saturna zamiast 30 ms musiałem stosować około 100-200 ms by uzyskać w miarę dobry sygnał na pojedynczej klatce (histogram ledwo wypełniony). Tak długi czas ekspozycji (jak dla fotografii planet) powoduje iż seeing ma znacznie więcej czasu na rozmazanie zdjęcia. Z tego właśnie powodu takie kamery nie są najlepsze do fotografowania planet w dużej rozdzielczości. Można jednak trochę pokombinować i coś z Titana wyciągnąć...

Jeżeli chcemy wyciągnąć w miarę dobrą fotografię planety z Titana to możemy np. zebrać 50-100 klatek dla każdego kanału (R,G,B) i 100-200 dla jaśniejszego kanału, którego użyjemy jako luminancji (czerwony lub pomarańczowy filtr wizualny). Jaśniejszy obraz kanału luminancji pozwoli otrzymać ostrzejszy obraz planety bez nadmiernego wydłużania czasu ekspozycji (co np. może być koniecznie dla niebieskiego kanału).

Dla Księżyca, czy Słońca warto stosować nieduże rozdzielczości - zamiast np. f/20 zastosować tylko f/10. Ogromna jasność pozwoli wypełnić cały 16-bitowy histogram na bardzo krótkich ekspozycjach - a to przełoży się na ostre zdjęcia kraterów na Księżycu, czy plam, protuberancji na Słońcu. Wystarczy zebrać np. 100 klatek. Jeżeli użyliśmy dużego teleskopu i seeing rozmył część klatek (częste dla fotografii Słońca) warto ręcznie usunąć rozmyte klatki zanim całość przekażemy do stackowania.

Testowe zdjęcia Układu Słonecznego

Saturn 05.05.2012; f/20; RGB i ORGB:
saturn-05-05
saturn-05-05
Saturn 27.04.2012; f/20; ORGB:
saturn-27-04-2012
Słońce w białym świetle 05.05.2012; f/10, Baader Astrosolar, filtr pasmowy 590 nm:
sun-05-05-2012
Słońce w H-alpha 24.04.2012; Soczewka Barlowa na nosie, Lunt 35 mm Delux.:
sun-24-04-2012
sun-24-04-2012
sun-24-04-2012

Astrofotografia DS

Atik Titan to praktycznie typowa kamera do fotografii DS - posiada chłodzenie i 16-bitowy przetwornik. Fotografia DS za pomocą tej kamery nie wymaga specjalnych czynności. Mały rozmiar matrycy pozwala nawet na stosowanie silnych reduktorów (np. f/3.3 dla teleskopów SCT). Należy też sprawdzić czy z danym teleskopem obiekty jakie chcemy fotografować zmieszczą się w kadrze.

Konkurencyjne kamery

BrightStar Lyuba L429 kosztuje nieco mniej i jest kamerą do guidingu i prostej fotografii DS - tak jak Atik Titan. Posiada jednak matrycę o migawce z przeplotem więc odpada fotografia Układu Słonecznego. Matryca ICX429 ma znacznie wyższą czułość, lecz także ma nieco większy szum odczytu. Niektórzy obawiają się także zakłóceń prowadzenia montażu wynikającego z przeplotu (który może np. zdeformować sztucznie obraz gwiazdy i wprowadzić błąd). Jednakże jak na razie nikt na to nie narzekał.

QHY5 to 8-bitowa (10-bitowy przetwornik) kamera do prowadzenia montaży i fotografii Układu Słonecznego. Nie posiada chłodzenia i nie nadaje się do długoczasowych ekspozycji. Spore szumy odczytu powodują iż QHY5 działa dobrze na dość krótkich ekspozycjach - a to wymaga obecności w miarę jasnych gwiazd. Astrofotografia planet i Księżyca też jest możliwa, choć dostępna aplikacja QGVideo nie jest najlepszej jakości. Mimo to w sprzyjających warunkach QHY5 i QHY5v mogą dać planetarne zdjęcia takie jak z dedykowanych kamer planetarnych.

Podsumowanie

Atik Titan okazał się dobrze wykonaną kamerą o bardzo dobrych osiągach jeżeli chodzi o guiding montaży. Można ją także bez problemu zastosować w fotografii DS na długich czasach, czy z pewną dozą "kombinowania" do prostej fotografii Układu Słoneczngo. W fotografii planet nie dorówna dedykowanym kamerom planetarnym, ale też nie będzie bez szans.

Titany sprzedają się dość dobrze, ale głównie jako guidery do bardziej wymagających zestawów. Jeżeli ktoś chce jedną kamerę do wszystkiego po równo to raczej radziłbym podzielenie planów na dwie kamery - jednej do DS, a drugiej jako guider i do fotografii Układu Słonecznego.

RkBlog

Sprzęt astronomiczny, 20 May 2012

Comment article
Comment article RkBlog main page Search RSS Contact